W związku ze zbilżającą się Uroczystością Wszystkich Świętych i Wspomnieniem Wszystkich wiernych zmarłych zasadne staje się przypomnienie zasad dotyczących możliwości zyskania odpustu zupełnego lub częściowego za zmarłych.
IV edycja Enchiridion indulgentiarum z 1999 r. odnośnie do odpustu za zmarłych, podaje następujące zasady, jakie obowiązują wiernych, co do możliwości zyskania łaski odpustu zupełnego, bądź częściowego, który ofiaruje się tylko za zmarłych.
- Odpust za zmarłych[1]:
- 1. udziela się odpustu zupełnego wiernemu, który aplikuje się tylko za dusze w Czyśćcu, gdy:
- w poszczególne dni od 1 do 8 listopada, pobożnie nawiedzi się cmentarz i pomodli się, także w sposób myślny, za zmarłych;
- w dniu, w którym obchodzi się Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych nabożnie nawiedzi się kościół lub kaplicę i odmówi się Modlitwę Pańską i Wierzę w Boga
- 2. Udziela się odpustu częściowego wiernym, który aplikuje się tylko za dusze w Czyśćcu, gdy:
- pobożnie nawiedzi się cmentarz i pomodli się, także w sposób myślny, za zmarłych;
- pobożnie odmówi się Jutrznię lub Nieszpory z Oficjum za zmarłych lub inwokację Wieczny odpoczynek racz im dać Panie, …
- Warunki zyskania odpustu – norma ogólna
Normy odpustowe wydane przez najwyższą władzę kościelną regulują również warunki, jakie ma spełnić wierny, który pragnie zyskać łaskę odpustu zupełnego. W punkcie 20 niniejszych norm podane są następujące warunki:
- 1 – Aby otrzymać odpust zupełny, oprócz wykluczenia przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, także lekkiego, konieczne jest wykonanie czynu obdarzonego odpustem i spełnienie trzech warunków: spowiedź sakramentalna, komunia eucharystyczna i modlitwa według intencji Ojca Świętego.
- 2 – Z jedną spowiedzią sakramentalną można zyskać kilka odpustów zupełnych, podczas gdy z jedną Komunia Świętą i jedną modlitwą według intencji Ojca Świętego zyskuje się tylko jeden odpust zupełny.
- 3 – te trzy warunki mogą być wykonane kilka dni przed lub po wypełnieniu czynu obdarzonego odpustem[2]. Jednakże zaleca się, aby Komunia Święta i modlitwa według intencji Ojca Świętego były w dniu, którym wykonuje się przewidziany czyn obdarzony odpustem.
- 4 – Jeśli jest brak pełnej dyspozycji albo nie został wypełniony w pełni czyn obdarzony odpustem i nie zostały spełnione trzy warunki, zyskuje się tylko odpust częściowy.
- 5 – Wypełnia się w pełni warunek modlitwy według intencji Ojca Świętego omawiając według własnej intencji jeden raz Modlitwę Pańską „Ojcze nasz…” i jeden raz Pozdrowienie Anielskie „Zdrowaś Maryjo…”. Pozostawia się w sposób wolny każdemu wiernemu, aby odmówił jakąkolwiek inną modlitwę według własnej pobożności.
[1] Manuale delle Indulgenze Norme e Concessioni, Libreria Editrice Vaticana 2008, s. 91.
[2] Ksiądz Prof. Marian Pastuszko w swojej monografii o odpustach podaje wyjaśnienie tego zapisu dotyczącego warunku spowiedzi sakramentalnej i przyjęcia Komunii świętej. „Wyznanie grzechów w spowiedzi sakramentalnej jest warunkiem sine qua non uzyskania odpustu zupełnego, nawet u wiernego, który nie ma na sumieniu grzechu. Natomiast problemem jest, kiedy w stosunku do czasu wypełnienia czynu obdarzonego odpustem, spowiedź ma się odbyć. Norma 7 konst. Indulgentiarum doctrina i norma 27 Penitencjarii Apostolskiej z 1968 r., norma 23 § 3 Penitencjarii Apostolskiej z 1986 r. oraz norma 20 § 2 Penitencjarii Apostolskiej z 1999 r. stanowią, by spowiedź wiernego zabiegającego o dostąpienie odpustu zupełnego odbyła się w różnych dniach (pluribus diebus) przed wykonaniem dzieła obdarzonego odpustem lub po jego wykonaniu. Moim zdaniem, jeśli nie wiemy, jaki sens ma zwrot o różnych dniach, użyty w konst. Indulgentiarum doctrina (nr 8) i w normach Penitencjarii Apostolskiej, to najbezpieczniej jest trzymać się terminów na spowiedź ustalonych w kan. 931 § 1 KPK z 1917 r., mianowicie, osiem dni przed dopełnieniem czynu obdarzonego odpustem i osiem dni po dopełnieniu tego czynu.
Norma 8 konst. Indulgentiarum dottrina identycznie określa czas przyjęcia Komunii świętej, jak też przystąpienie do spowiedzi, to jest w różnych dniach przed wypełnieniem czynu odpustowego lub po jego
wypełnieniu, co przez analogię z kan.931 § 1 KPK z 1917 r. może nastąpić w przeddzień dopełnienia czynu obdarzonego odpustem i w ciągu siedmiu dni po dopełnieniu tego czynu. Jednak ta sama norma 8 konst. Indulgentiarum docrina zaleca, aby wiemy zabiegającyo dostąpienie odpustu zupełnego przyjął Komunią świętą w dniu, wktórym wykonuje czyn obdarzony odpustem.
Według normy 9 konst. Indulgentiarum doctrina po jednorazowym przyjęciu Komunii świętej można uzyskać tylko jeden odpust zupełny”. Por. M. Pastuszko, Odpusty, Kielce 2001, s. 67 – 68.
